عوارض مصرف گُل در نوجوانان: از بی‌انگیزگی تا آسیب‌های مغزی | زنگ خطری که جدی گرفته نمی شود
در سال‌های اخیر مصرف «گل» یا همان ماری جوانا در میان نوجوانان به شکل نگران کننده‌ای افزایش یافته است.
الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ بسیاری از مصرف کنندگان نوجوان تصور می‌کنند این ماده نسبت به سایر مواد مخدر «سبک»، «بی خطر» یا حتی «طبیعی» است و بنابراین پیامد‌های جدی ندارد. این باور خطرناک، درست همان چیزی است که زمینه را برای بروز یکی از تهدید‌های جدی سلامت در نوجوانان فراهم می‌کند، سکته مغزی زودرس.
برخلاف تصور عمومی، سکته مغزی فقط بیماری افراد سالمند نیست. امروز با تغییر سبک زندگی، افزایش استرس، کم خوابی، مصرف مواد مخدر و کاهش تحرک، سن ابتلا به سکته به طور قابل توجهی پایین آمده و مواردی از سکته در افراد بیست ساله و حتی نوجوانان نیز گزارش می‌شود. یکی از محرک‌های مهم و کمتر شناخته شده در این زمینه، مصرف ماده مخدر گل است. به همین دلیل در مطلب امروز که با همراهی دکتر فرشته صداقت، متخصص علوم اعصاب، تهیه شده است اثر احتمالی مصرف این ماده محرک در بروز سکته مغزی در نوجوانان را بررسی کرده‌ایم.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یعنی بسته شدن یا پاره شدن یک شریان مغزی که به دنبال آن اختلالی در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد شده و بسته به محل ضایعه، موجب بروز علائم متعددی از جمله فلج با پارستزی (احساس سوزش، گزگز، خارش و سوزش) در اندام‌های مختلف بدن، اختلال تکلم و اختلال حافظه و... می‌شود.
سکته مغزی در کل دنیا دومین علت مرگ و اولین علت از کارافتادگی بشر است.
مصرف گل و سکته مغزی در نوجوانان
اگرچه برخی مطالعات ارتباطی بین مصرف ماری جوانا و سکته مغزی در جوانان گزارش کرده‌اند، اما تفسیر این یافته‌ها نیازمند احتیاط فراوان است. مهم است که بدانیم این تحقیقات عمدتا «ارتباط» را نشان می‌دهند و نه «علت» را و با محدودیت‌های روش شناختی مهمی روبه رو هستند. از جمله این تحقیقات موارد زیر هستند:
در یک مطالعه در آمریکا که در نشریه سکته مغزی Stroke منتشر شد محققان ۴۴هزار نفر را که بین ۱۸تا ۴۴سال داشتند و حدود ۱۴درصد آن‌ها در ماه قبل از آن، ماری جوانا مصرف کرده بودند مورد تحقیق قرار دادند.
طبق نتایج این تحقیق مصرف ماری جوانا، خطر ابتلا به سکته مغزی را ۱.۸ برابر بیشتر می‌کند.
این خطر در کسانی که در یک ماه، بیش از دو روز ماری جوانا مصرف می‌کنند ۲.۵ برابر است.
مصرف مکرر ماری جوانا این خطر را سه برابر می‌کند.
این مطالعه ثابت نکرد که مصرف ماری جوانا دلیل سکته مغزی است، بلکه رابطه بین این دو را مشخص کرده است.
همچنین مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۱ از سوی «جامعه اروپایی قلب و عروق» نشان داد مصرف کنندگان تفریحی مواد مخدر سه برابر بیشتر در معرض خطر حمله قلبی‌اند.
چرا گل برای مغز نوجوان خطرناک است؟
ساختار مغز نوجوان هنوز کامل نشده است و بخش‌هایی که مسئول تصمیم گیری، قضاوت، کنترل هیجان و پردازش منطقی هستند تا حدود بیست و چهار سالگی در حال تکامل‌اند.
وقتی نوجوان گل مصرف می‌کند، مستقیما این سیستم ظریف در حال شکل گیری، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
مصرف ماده تحریک کننده مغز در سن نوجوانی نه تنها عملکرد روزمره فرد را دچار اختلال می‌کند بلکه موجب انحراف مسیر رشد بلندمدت مغز او می‌شود.
سکته فقط مختل کننده حرکت نیست
بسیاری تصور می‌کنند سکته باعث می‌شود که فرد نتواند راه برود یا دستش فلج شود، اما حقیقت این است که اگر ناحیه درگیر در حافظه، احساسات یا زبان باشد، ممکن است فرد برای مدتی طولانی اصلا متوجه نشود چه آسیبی رخ داده است. یک نوجوان ممکن است فقط بی انگیزه، بی حوصله، فراموش‌کار یا بی تمرکز به نظر برسد، در حالی که این‌ها می‌توانند پیامد آسیب‌های کوچک و خاموش مغزی باشند.
تأثیر گل بر سیستم قلبی و عروقی
مهم‌ترین مکانیزم خطر، تأثیر گل بر سیستم قلبی و عروقی است. ماده مؤثره گل (THC) با گیرنده‌های عصبی مرتبط با لذت و پاداش در مغز درگیر می‌شود، اما هم زمان اثر مستقیم روی عروق می‌گذارد.
چگونه تأثیر می‌گذارد؟
ترکیب اثرات جانبی زیر ناشی از مصرف گل می‌تواند زمینه ساز سکته مغزی شود.
بالا بردن فشار خون و تپش قلب
پس از مصرف گل، ضربان قلب بالا می‌رود و فشار خون افزایش پیدا می‌کند. این حالت باعث می‌شود فشار شدیدتری روی رگ‌های ظریف مغز وارد شود.
تنگ شدن و اسپاسم عروقی
مصرف گل باعث گرفتگی ناگهانی رگ‌ها می‌شود؛ چیزی شبیه یک پیچیدن ناگهانی روی شریان خون رسان. در این حالت جریان خون به بخشی از مغز کاهش پیدا می‌کند و خطر سکته ایسکمیک (ناشی از کم خونی ناگهانی) بالا می‌رود.
افزایش احتمال لخته شدن خون
گل می‌تواند غلظت خون را افزایش دهد و چسبندگی پلاکت‌ها به هم را بیشتر کند. این یعنی احتمال تشکیل لخته و بسته شدن رگ‌های حیاتی مغز بیشتر می‌شود.
خطر پارگی رگ‌ها
وقتی هم فشار خون بالا می‌رود و هم رگ‌ها تنگ می‌شوند، احتمال «انفجار عروق» یا پارگی ناگهانی بالا می‌رود که به سکته هموراژیک (خون ریزی مغزی) منجر می‌شود.
وقتی سکته با «نشئگی» اشتباه گرفته می‌شود
یک بخش خطرناک ماجرا این است که بسیاری از نوجوانان علائم ابتدایی سکته را با «حالت سرخوشی یا سنگینی بعد از مصرف» اشتباه می‌گیرند، اما علائم هشداردهنده‌ای وجود دارند که به مثابه پیام اضطراری مغز هستند و باید بسیار جدی گرفته شوند. از جمله موارد زیر:
- تاری دید یا دوبینی و اختلال در تکلم
- بی حسی یا ضعف ناگهانی یک سمت بدن
- احساس سرگیجه و از دست رفتن تعادل
- گزگز یا فلجی لحظه‌ای
- احساس سنگینی یا بی جان شدن اندام‌ها
نقش خانواده؛ نزدیک شدن به جای مقابله
در برخــورد با نوجــوان نباید با برچسب‌زنی، خشم، تحقیر یا زور وارد شد. فشار مستقیم، فقط او را به پنهان کاری و ادامه مصرف سوق می‌دهد. نوجوان وقتی احساس امنیت کند، تمایل بیشتری برای کمک گرفتن و توقف مصرف خواهد داشت؛ بنابراین در چنین مواردی می‌توان از متخصص مغز و اعصاب و همچنین روا ن شناس متخصص کمک گرفت، اما مهم است که واکنش والدین از جنس واکنش‌های زیر باشد:
- گفت وگوی بدون قضاوت
- شنیدن قبل از نصیحت کردن
- همراهی، نه کنترل
- ایجاد اعتماد، نه ترس
مصرف کوتاه مدت بی ضرر است؟
یک تصور دیگر که باید اصلاح شود این است که «تجربه یکی دو بار مشکلی ایجاد نمی‌کند». در واقع، اگر مصرف در حد آزمایش باشد، آسیب‌ها معمولا محدود است، اما به محض اینکه مصرف شکل تکراری و مداوم پیدا کرد آسیب‌های زیر که می‌توانند دائمی باشند ایجاد می‌شوند:
- گیرنده‌های مغزی بیش تحریک می‌شوند.
- خطر لخته و کم خونی مغزی افزایش می‌یابد.
- حافظه و تمرکز افت می‌کند.
- آی کیو (IQ) کاهش پیدا می‌کند.
- سندرم «بی انگیزگی» شکل می‌گیرد.
چرا نوجوان به سمت گل می‌رود؟
صرفا «نه گفتن» یا تهدید کردن نوجوان، نه تنها مؤثر نیست بلکه معمولا نتیجه معکوس می‌دهد، چون مصرف گل در میان آن‌ها اغلب پاسخ به یک کمبود است، کمبود‌هایی مانند این موارد:
- فرار از استرس و اضطراب
- کمبود حمایت عاطفی
- فشار جمع دوستان
- کنجکاوی و هیجان طلبی
- فقدان گفت وگوی امن در خانواده
پیشگیری مؤثرتر از درمان
برای جلوگیری از آسیب‌های مغزی ناشی از مصرف گل در نوجوانان باید سه مسیر هم زمان اجرا شود:
- آگاهی بخشی؛ واقعیت علمی خطرات باید به زبان ساده به نوجوان منتقل شود، نه با ترساندن افراطی، بلکه با نشان دادن واقعیت.
- حمایت خانوادگی؛ گفت وگوی صمیمی و پیوسته باید جایگزین رویکرد پلیسی و مچگیری شود.
- مراقبت پزشکی و روانی؛ بررسی سلامت قلب و مغز به موقع و درمان اضطراب یا ریشه‌های روانی، مسیر ترک را ممکن می‌کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
